Kudüs Yazı Dizisi: 5. Bölüm Kudüs'ün İlahi Dinlerdeki Yeri

KUDÜS YAZI DİZİSİ 

5. Bölüm Kudüs'ün İlahi Dinlerdeki Yeri

Tevrat’ta Kudüs

Kudüs şehri Tevrat’ta Salem adıyla zikredilmektedir. Şehrin krallık ve ibadet merkezi oluşu Hz. Dâvûd’la başlamaktadır. Mâbed döneminde mâbedin bulunduğu tepeye Sion tepesi denilmekteydi. Sion adı Kudüs’ün tamamını da ifade ediyordu. 

Hz. Dâvûd’a saltanatının ebediyen devam edeceği vaad edildiğinde, bu aynı zamanda krallık ve mâbed şehri olan Kudüs’ün ebedîliğine de işaret sayılmıştır. Hz. Süleyman zamanında mâbedin inşası Kudüs’e ayrı bir kutsallık sağlamış, bir taraftan Dâvûd’un saltanatının ebediyen devam edeceğine dair Tanrı’nın vaadi, diğer taraftan mâbedin Tanrı’nın ebedî mekânı olarak kabulü, şehri kutsallaştırmıştır.

Ahid sandığının getirildiği Dâvûd şehri (Sion), sadece Rabbin krallık için seçtiği bir şehir olarak değil, Rabbin meskeni olarak da inanmalarına sebep oldu. Kudüs’e “Rabbin tahtı, adalet yurdu, kutsiyet dağı” denilecektir. O ayrıca “yüksekliği güzel, bütün yerin sevinci, güzelliğin kemali” olarak nitelendirilmekte, inanışa göre “Eğer seni unutursam ey Yeruşalim, sağ elim hünerini unutsun; eğer seni anmazsam, eğer Yeruşalim’i baş sevincimden üstün tutmazsam dilim damağıma yapışsın.” denilmektedir.

(Yeruşalim; barış şehri ya da tanrının esenliği, barışı)

 

Yahudiler İçin Kudüs’ün Önemi

Kudüs, özelliği ve kutsallığı sebebiyle Yahudilerde diğer şehirlerden farklı bir konumda ele alınmıştır. Dolayısıyla bazı kurallar Kudüs’e uygulanmamaktadır. Tanrı tarafından seçilen bir yer kabul edildiği için Kudüs,  Mâbedi sadece kurbanların takdim edildiği bir mekân değil, aynı zamanda hac ibadetinin de hedefidir. Çünkü yılda üç defa (Pesah, Şavuot ve Sukkot bayramlarında) her erkek kurban takdimi için Rabbin huzurunda (mâbedde) bulunmakla yükümlü tutulmuştur. Hac mekânı olduğu için, Yahudiler burada belli bir süre ikamet etmek durumunda kalmışlar, bu da mabedin ayakta olduğu dönemde halkın kültür hayatını şekillendiren en önemli özelliğini oluşturmuştur.

Tanrı tarafından seçilmiş olması dolayısıyla Kudüs, Yahudiliğin en yüce değerlerinin ve ümitlerinin simgesi olmuştur. Peygamberler ondan övgüyle bahsetmişlerdir. İsa’ya Kudüs’ü “adalet şehri” diye adlandırmakta ve şeriatın Sion’dan, Rabbin sözünün Yeruşalim’den çıkacağını bildirmekte, Yeremya gelecekte Kudüs’e “Rabbin tahtı” denileceğini, bütün milletlerin onda toplanacağını belirtmektedir.  Diğer taraftan Eski Ahid’de onun güzelliği anlatılmakta ve sevgiliye benzetilmektedir. Kudüs’ü görmeyenin güzel bir şehrin nasıl olduğunu asla bilemeyeceği belirtilmekte, Âdem’in Kudüs Mâbedi’nin toprağından, bir başka rivayette ise dünyanın Sion’dan başlayarak yaratıldığı nakledilmektedir. Yahudilikte bütün ülke kutsaldır, ancak Kudüs şehri en kutsaldır. 

 

Yahudiler İçin Gündelik Hayatta Kudüs’ün Önemi

Yeryüzündeki en kutsal yer olan ve “kutsallar kutsalı” denilen mekân Kudüs’teki mâbedde bulunmaktadır. Şeriatta Kudüs’ün kutsallığının gerektirdiği emirler ve yasaklar sıralanmıştır.

Yahudiler nerede olurlarsa olsunlar ve hangi saatte dua ederlerse etsinler mutlaka Kudüs’e dönmek zorundadırlar. Yemek duasında Kudüs’ün yeniden inşası dileği yer almaktadır. Günde üç defa tekrarlanan Amidah adlı dua Kudüs’e dönülerek yapılmakta, bu duada Kudüs’e dönme, şehri ve Dâvûd saltanatını yeniden tesis etme arzusu ifade edilmektedir. Yıllık üç oruçta Kudüs’ün yıkılışının anısına yas tutulmaktadır.

 

Kudüs ve İbadet

Kudüs’ün ibadet hayatındaki önemi, Yahudi devletinin Mesîh tarafından bu topraklarda kurulacağı inancına dayanmaktadır. Kudüs’ün yeniden inşası ve mâbedin yapılması bunun işaretleridir. Yahudi geleneğine göre, yeryüzündeki Kudüs gibi bir de gökte Kudüs vardır. Talmud’da, Tanrı’nın yerdeki Kudüs’e girmeden, gökteki Kudüs’e girilemeyeceğini bildirdiği nakledilmektedir. 

(Talmud (İbranice: תלמוד), Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir.)

Yahudi dinî literatürünün bir kısmında, semavî Kudüs’ün dünyanın sonunda yerdekinin yerini almak üzere ineceği belirtilmektedir. Yahudilerde, Kudüs yeniden kurulduğunda ve ölüler diriltildiğinde mâbedin bulunduğu tepeye yakın olduğu için zaman kazanmak ve sıkıntıyı azaltmak amacıyla, Zeytindağı’na gömülme arzusu vardır. 

 

Hristiyanlar İçin Kudüs

Kudüs, Hristiyanlar için de kutsal kabul edilmektedir. Ne var ki söz konusu kutsallık, Hz. İsa’nın (a.s) ölümünden asırlar sonra gerçekleşmiştir. Kudüs, Hz. İsa’nın çocukluk yıllarının geçtiği, insanları dine davet ettiği ve Hristiyanlık açısından mühim olayların yaşandığı bir şehirdir. Hristiyan inanışına göre, Hz. İsa, Kudüs’te çarmıha gerilmiştir ve ölmüştür. Öldükten sonra Kudüs’te bulunan Kutsal Kabir Kilisesi’ne,  bir diğer tabirle Kıyamet Kilisesi’ne gömülmüştür. Nitekim dünya üzerindeki diğer kiliseler de Kudüs’e dönük bir şekilde inşa edilmiştir. Ayrıca Roma İmparatoru Konstantin’in, Hıristiyanlık dinini kabul etmesiyle Kudüs’e daha çok önem verilmeye başlanmıştır. Bu tarihten itibaren Hıristiyanların hac maksadıyla şehri ziyaret etmeleri, asırlar içerisinde Kudüs’ün kutsallaşmasına sebep olmuştur.

Kudüs’ün Müslümanlar için kutsallığı hangi olaya dayanmaktadır?

6. Bölüm’de...

DİĞER KUDÜS YAZILARIMIZ İÇİN LİNKLERE TIKLAYABİLİRSİNİZ;

YAZI DİZİMİZİN TAMAMI

1. BÖLÜM KUDÜS NEDİR?

2. BÖLÜM KUDÜS'ÜN COĞRAFİ KONUMU

3. BÖLÜM KUDÜS'ÜN GÖRÜNÜMÜ VE ÖZELLİKLERİ

4. BÖLÜM İSLAMİYET ÖNCESİ KUDÜS

5. BÖLÜM KUDÜS'ÜN İLAHİ DİNLERDEKİ YERİ

*****

Deneyimsel Tasarım Öğretisi Kim Kimdir? Semineri, insan tanıma becerilerimizi geliştirmek ve buna göre iletişimimizi daha kaliteli bir seviyeye getirmek için tasarlanmış özel bir programdır. Bu programda, insanları ve kendimizi daha nitelikli ve detaylı tanıyabilmek için ihtiyacımız olan bilgiler sunulur. 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi İlişkide Ustalık Programı, kolayca anlaşılabilen, hemen hayatınıza alabileceğiniz, faydasını tüm ilişkilerinizde görebileceğiniz ve yine tüm ilişkilerinizde kullanabileceğiniz üst versiyon bir programdır. 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi Başarı Psikolojisi Semineri, benzersiz içeriğiyle baştan sona bir strateji eğitimidir. Tüm hayatınızda ve süreçlerinizde kullanabileceğiniz, kolayca anlayıp hemen hayatınıza alabileceğiniz ve faydasını toplamda kat kat görebileceğiniz stratejiler sunar.

*****